Đình Mông Phụ (Sơn Tây)

Thuộc địa phận làng cổ Đường Lâm, xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội, đình Mông Phụ được xây dựng vào khoảng cuối đời vua Lê Hiển Tông (1740-1786), trên một khu đất trung tâm và cao nhất của làng. Diện mạo của ngôi đình hiện nay được xây dựng theo kiểu chữ “Công”, gồm Nghi môn (cổng chính), sân đình, Tả mạc (nhà bên trái), Hữu mạc (nhà bên phải) và Đại đình (hay tòa Đại bái, tức tòa đình chính). Ngoài ra, ở bên ngoài đình (phía tay phải từ đình nhìn ra) có nhà Xích hậu. Đây là nơi tiếp khách, và là nơi chuẩn bị lễ trước khi vào đình.

Đại bái

Nghi môn của đình gồm bốn trụ vuông xây gạch, hai trụ lớn và hai trụ nhỏ. Bốn đầu trụ tạo tác lồng đền hình vuông có chạm nổi tứ linh, trên đỉnh hai trụ lớn có hai con sư tử ngồi nhìn ra phía giữa, đỉnh hai trụ nhỏ đội hai bình hoa. Ba mặt trụ có các câu đối chữ Hán chạm nổi. Sân đình rộng, lát gạch, hai bên có Tả Hữu mạc, mỗi nhà có năm gian nhỏ. Đây là nơi thờ tổ tiên các dòng họ trong làng và người có công với làng…

Bức hoành phi “Lão long huấn tử”

Đình chính gọi là tòa Đại bái gồm năm gian hai chái, được dựng bởi bốn mươi tám cột gỗ, mỗi cột có đường kính khoảng 50-60cm trên có trạm khắc nhiều hoa văn hình rồng bay, phượng múa. Hậu cung (đình trong) là một tòa nhà nối ba gian giữa của đình ngoài kéo dài ra phía sau như cán chày. Hai bên đình có hai cái giếng cổ (tục gọi là hai mắt rồng). Mái đình hình võng nhẹ, lợp ngói mũi hài, hai đầu nóc có chạm hình hai con rồng. Góc mái uốn ngược lên thành hình rồng. Các vì kèo được thiết kế theo kiểu giá chiêng chồng rường, dựa trên sáu hàng chân. Những đầu dư của các xà ở gian chính và những kẻ hiên là những trọng điểm để trang trí. Những mô típ trang trí như rồng, hổ, cá, chim, hoa lá, mây,… đều được chạm nổi, chạm lộng hoặc chạm ren. Đình chính không có tường vách ngăn che, tất cả đều để trống, chỉ có một lan can có chấn song hình con tiện bao quanh ba mặt đến tường của Hậu cung. Đình có sàn ở hai gian bên, ở gian giữa có cửa võng hình lưỡng long chầu nguyệt sơn son thiếp vàng. Một bàn thờ lớn trang trí bằng tượng rồng, hổ phù ngậm chữ “Thọ”. Hậu cung chỉ có sườn gỗ bào trơn, có tường xây kín ba mặt, bệ thờ đặt giữa Hậu cung, có ngai và bài vị thờ Tản Viên Sơn Thánh.

Ban thờ chính trong đình

Đình Mông Phụ còn được trang trí bởi rất nhiều bức hoành phi, câu đối tiêu biểu như bức hoành phi “lão long huấn tử”, hay bức hoành phi với 4 chữ “Dũng cảm cả tưởng” do vua Thành Thái ban tặng cho Làng sau một trận săn bắt cướp. Các hiện vật được lưu giữ trong đình hiện còn có 17 đạo sắc phong, kiệu, bát, các đồ tế tự bằng gỗ, đồ gốm sứ, hoành phi, câu đối, cửa võng.

Bức chạm cổ trong đình

Bao quanh đình là một hệ thống hàng rào xây bằng đá ong , loại đá đặc trưng trong việc xây dựng các công trình kiến trúc tại khu vực này. Hàng rào đá ong này đã mang lại cho ngôi đình một nét trầm mặc cổ kính, một nét đẹp không giống bất cứ ngôi đình nào trên đất nước Việt Nam. Đình Mông Phụ không chỉ có một ý nghĩa tinh thần to lớn đối với con người của mảnh đất này mà nó còn có một giá trị sâu sắc đối với mỗi người Việt Nam yêu quý những giá trị văn hóa truyền thồng của dân tộc.

Giếng cổ bên đình Mông Phụ

Lễ hội đình Mông Phụ diễn ra vào các ngày 8, 9, 10 tháng 01 âm lịch, với những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu. Ngày nay đình là điểm thăm quan thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.