Thánh Chúa Tự địa chỉ ở số 136 phố Xuân Thuỷ, phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội, vốn có từ đầu thời Lý (thế kỷ 11). Đến thế kỷ 15, chính sử nhà Hậu Lê là Đại Việt sử ký toàn thư ghi nhận việc này như sau: “Bấy giờ vua (Lý Thánh Tông) xuân thu đã nhiều, tuổi 40 mà chưa có con trai nối dõi, sai Chi hậu nội nhân Nguyễn Bông làm lễ cầu tự ở chùa Thánh Chúa, sau đó Ỷ Lan phu nhân có mang, sinh hoàng tử Càn Đức tức (Lý) Nhân Tông.”
Sử cũ còn cho biết, ngày 3 tháng 10 Kỷ Mão (1459), thái tử bị truất là Lê Nghi Dân cùng các thủ hạ đang đêm trèo vào cung cấm giết Lê Nhân Tông rồi tiếm ngôi vua, đặt niên hiệu Thiên Hưng. Bà phi Ngô Thị Ngọc Dao và con là hoàng tử Lê Tư Thành giả gái trốn về chùa Thánh Chúa lánh nạn. Năm sau, các đại thần Nguyễn Xí, Đinh Liệt dẫn bá quan phế truất Nghi Dân, rước Tư Thành 17 tuổi vào triều và tôn làm vua Lê Thánh Tông ngày mùng 8 tháng 6 Canh Thìn (1460).
Sinh thời, Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông đã cho trùng tu tôn tạo chùa Thánh Chúa. Trong dân gian có câu ca dao:
Nghìn năm nay có mấy chùa
Như chùa Thánh Chúa, hai vua tôn thờ
Chùa Thánh Chúa từng được chỉnh trang và nâng cấp nhiều lần. Riêng trong vòng trăm năm gần đây đã có các đợt tu bổ lớn vào năm 1934, sửa chữa tam quan năm 1992, xây mới điện thờ thái hậu Ỷ Lan năm 2009 và trùng tu tòa tam bảo năm 2014. Hình dáng chùa hiện nay chủ yếu mang phong cách nghệ thuật kiến trúc của thời Nguyễn.
Giữa trường Đại học Sư phạm Hà Nội và chùa có tường bao và cổng nghi môn ngăn cách, sau cổng là một tam quan hoành tráng xây theo kiểu lầu ngũ môn. Gác trên có các cửa tò vò, bên trong treo một đôi chuông, khánh. Bước qua tam quan du khách lọt vào một sân gạch thoáng đãng với nhà bia và hai cây muỗm cổ thụ rất cao, hai bên có vườn rộng và cửa ngách thông với chùa sau.
Tam bảo nhìn về hướng tây-nam, kết cấu theo hình chuôi vồ. Tiền đường rộng 5 gian 2 dĩ, đầu hồi bít đốc, bộ vì nóc kiểu chồng rường giá chiêng. Thượng điện sâu 5 gian, thờ Phật. Phía sau là hành lang và nhà Tổ, nhà Tăng; bên ngoài có vườn tháp mộ và một hồ vuông nhỏ. Ngoài ra trong chùa còn thờ Ỷ Lan, điện của thái hậu gồm 3 gian xây mới gần đây.
Trong chùa có bản ngọc phả ghi các truyền thuyết lịch sử liên quan. Hệ thống tượng tròn vẫn giữ được đầy đủ với 77 pho tượng gỗ và tượng đất nung. Nhiều pho tượng mang đậm phong cách nghệ thuật của thế kỷ 17. Tại gian giữa của điện thờ Ỷ Lan còn có tượng bà thái hậu và hai nữ thị nội.
Chùa Thánh Chúa được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia ngày 21-1-1989. Nơi đây đã từng phát lộ nhiều viên gạch vồ lớn giống như loại dùng ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Trên gác tam quan có quả chuông đồng đúc năm Mậu Tý niên hiệu Minh Mạng thứ 9 (1828) và chiếc khánh đồng kiểu cánh dơi, nặng 125kg, mang niên hiệu Thiệu Trị thứ 5 (1845).
[embeddoc url=”/wp-content/uploads/2017/10/Chua-Thanh-Chua.docx” width=”0px” height=”0px” download=”all” viewer=”microsoft” text=”Tải xuống: chua thanh chua.docx”]
Hits: 5399